Właściwości, działanie i występowanie witaminy B12 (kobalamina): niezbędny element odżywczy

Uznawana za jedną z najważniejszych substancji odżywczych, witamina B12, znana również jako kobalamina, ma fundamentalne znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania naszego organizmu. Witamina ta jest kluczowa dla zdrowia układu krążenia, wpływa korzystnie na nasz nastrój i chroni przed wieloma chorobami. Szczególnie narażeni na jej niedobory są wegetarianie i weganie, ponieważ główne źródło tej witaminy stanowi mięso.

Witamina B12 jest istotnym koenzymem o skomplikowanej strukturze, niezbędnym do prawidłowego funkcjonowania naszego ciała. Zawiera ona centralny atom kobaltu, stąd jej alternatywna nazwa – kobalamina. Substancja ta zwiększa przyswajalność żelaza przez organizm, lecz jej rola w zapobieganiu anemii jest znacznie szersza.

Ta niezwykle ważna witamina często określana jest mianem „czerwonej witaminy” ze względu na jej kluczowe znaczenie dla produkcji czerwonych krwinek. Kobalamina bierze udział w procesie tworzenia erytrocytów w szpiku kostnym i gwarantuje ich prawidłowy rozwój. Niedobór witaminy B12 prowadzi do niezdolności organizmu do wytwarzania wystarczającej ilości czerwonych krwinek, co z kolei skutkuje anemią, czyli niedostatkiem hemoglobiny – białka odpowiedzialnego za dostarczanie tlenu do komórek. Takie zjawisko nazywamy anemią z niedoboru witaminy B12. Jeżeli przyczyną niedoboru jest problem z wchłanianiem witaminy B12 (a nie jej brak w diecie), mówimy o chorobie Addisona-Biermera. Jak widać, nie tylko poziom żelaza w diecie ma wpływ na jakość naszej krwi – kluczową rolę odgrywa tutaj również kobalamina.

Choć zapobieganie anemii jest jednym z głównych zadań witaminy B12, to nie jedynym. Witamina B12 współpracuje z innymi witaminami z grupy B – konkretnie z kwasem foliowym (witaminą B9) i witaminą B6 (pirydoksyną) – zapobiegając nadmiernemu gromadzeniu się homocysteiny. Ten aminokwas, podobnie jak wysokie stężenie cholesterolu we krwi, może prowadzić do rozwoju chorób układu krążenia, takich jak miażdżyca. Homocysteina, podobnie jak cząsteczki cholesterolu, osadza się na ścianach naczyń krwionośnych, powodując ich stopniowe zwężanie.

W kontekście biochemii, niedobór witaminy B12 przeszkadza w prawidłowym przebiegu metabolizmu metioniny, jednego z niewielu enzymów niezbędnych do życia. Taki stan prowadzi do całego szeregu niekorzystnych zmian w organizmie, wpływając na jego ogólną kondycję. Niedobór „czerwonej witaminy” zakłóca równowagę w organizmie i stopniowo go osłabia, a w skrajnych przypadkach może prowadzić nawet do śmierci.

Kolejnym aspektem zdrowotnym, na który wpływa odpowiedni poziom witaminy B12, jest zdrowie kości. Badanie opublikowane w 2005 roku na łamach „Journal of Bone and Mineral Research” wykazało, że u osób z niedoborem witaminy B12 gęstość mineralna kości była niższa niż normalna. Kości o obniżonej gęstości mineralnej stają się z czasem delikatne i kruche, co zwiększa ryzyko rozwoju osteoporozy. Inne badania potwierdzały związek niskiego poziomu witaminy B12 ze złym stanem zdrowia kości i osteoporozą, szczególnie u kobiet. Niemniej jednak, dokładny wpływ niedoboru witaminy B12 na zdrowie kości nie jest jeszcze w pełni zrozumiały. Istnieje pilna potrzeba przeprowadzenia bardziej szczegółowych badań na ten temat, zwłaszcza wśród grup wysokiego ryzyka, takich jak kobiety po menopauzie i osoby starsze.