Zasady importu produktów roślinnych z krajów spoza Unii Europejskiej według PIORiN
Rozporządzenia (UE) 2017/625 i 2016/2031 definiują podstawowe reguły dotyczące importu produktów roślinnych do UE. Ciekawym aspektem jest fakt, że niektóre zamorskie terytoria UE, takie jak Ceuta, Melilla, Wyspy Kanaryjskie, Gwadelupa, Gujana Francuska, Martynika, Reunion, Saint-Barthelemy i Saint-Martin podlegają regulacjom fitosanitarnym jak dla krajów trzecich wobec Unii. Z drugiej strony Madera i Azory (należące do Portugalii), Irlandia Północna (Zjednoczone Królestwo), a także Szwajcaria oraz Liechtenstein są traktowane jak reszta państw członkowskich UE i obowiązują tam zasady swobodnego przemieszczania towarów w ramach jednolitego rynku.
Ze względu na wymagania fitosanitarne towary roślinne można podzielić na trzy kategorie. Pierwsza to towary, której przywóz do UE jest całkowicie zakazany – wytyczne w tej sprawie zawarte są w załączniku VI do rozporządzenia (UE) 2019/2072 oraz w rozporządzeniu (UE) 2018/2019. Druga kategoria to towary, które można wprowadzać do UE bez jakichkolwiek ograniczeń fitosanitarnych. Dotyczy to świeżych owoców wymienionych w część C załącznika XI do rozporządzenia (UE) 2019/2072 jak banany, duriany, kokosy, ananasy i daktyle oraz suszonych lub mrożonych, lub inaczej przetworzonych, owoców, warzyw i innych części roślin (np. liście, kwiaty). Trzecia kategoria to towary, które mogą być wprowadzane na terytorium UE po spełnieniu określonych wymagań i procedur fitosanitarnych.
Następnie opisano zasady dotyczące przywozu produktów roślinnych przez osoby prywatne (tzw. użytkowników ostatecznych) w bagażu podróżnym oraz jako przesyłki pocztowe i kurierskie. Świeże owoce (inne niż zakazane), świeże warzywa, kwiaty cięte, liście muszą posiadać świadectwo fitosanitarne (ŚF), wydawane przez właściwy urząd w kraju pochodzenia/wywozu i mogą być wprowadzane przez dowolne przejście graniczne. Rośliny przeznaczone do sadzenia muszą również posiadać świadectwo fitosanitarne (ŚF) i muszą być wprowadzone do UE przez punkt (przejście) wyznaczone do granicznej kontroli fitosanitarnej, gdyż podlegają takiej kontroli.
Osoba wprowadzająca takie rośliny musi założyć konto w systemie TRACES NT. Nie jest natomiast wymagane rejestrowanie się w urzędowym rejestrze podmiotów profesjonalnych, prowadzonym przez Państwową Inspekcję Ochrony Roślin i Nasiennictwa (PIORiN). W celu przeprowadzenia kontroli rośliny do sadzenia muszą zostać zgłoszone do punktu wyznaczonego do granicznej kontroli fitosanitarnej. Zgłoszenia musi dokonać tzw. „podmiot odpowiedzialny za przesyłkę” co najmniej na 24 godziny (4 godziny w przypadku transportu lotniczego) przed przybyciem przesyłki (roślin) do punktu wwozu do UE. Po przeprowadzeniu granicznej kontroli fitosanitarnej inspektor podejmuje decyzję co do możliwości wprowadzenia roślin na terytorium UE. Za przeprowadzenie granicznej kontroli fitosanitarnej pobierana jest opłata, której wysokość jest określona w załączniku IV do rozporządzenia (UE) 2017/625.
