Biologiczne tajemnice mleka matki: proces tworzenia, składniki i znaczenie dla niemowlęcia
Bogactwo wartości odżywczych w mleku matki sprawia, że stanowi ono doskonałe źródło pożywienia dla nowonarodzonego dziecka. Jego wyjątkowe właściwości wynikają z długotrwałego procesu ewolucji ssaków, który trwał miliony lat. Szereg substancji zawartych w mleku kobiecym przyczynia się do zdrowego rozwoju maluchów. Światowa Organizacja Zdrowia rekomenduje mleko matki jako główne źródło żywienia do szóstego miesiąca życia dziecka. Wykazano, że niemowlęta karmione piersią mają znacznie rzadsze problemy zdrowotne, nie doświadczają niedoborów żywieniowych i rozwijają się szybciej. Dlaczego jednak mleko matki jest tak cenne?
Mleko kobiece powstaje w gruczołach piersiowych kobiety, które są naturalnie przygotowane do produkcji pokarmu. Niezależnie od rozmiaru piersi każda kobieta jest zdolna do karmienia swojego potomstwa. Jedynie kształt brodawek sutkowych – płaskie lub wklęsłe – może wpływać na proces karmienia i wymagać specjalnych technik, które zwykle radzi położna.
Na produkcję mleka w piersiach kobiety wpływają pęcherzyki mleczne, składające się z komórek zwanych laktocytami. Komórki te pobierają z krwi matki niezbędne substancje do produkcji mleka. Każdy pęcherzyk mleczny jest połączony z przewodem mlecznym, który łączy się z innymi przewodami, tworząc coraz szersze kanaliki, które ostatecznie prowadzą do ujścia brodawki sutkowej.
Proces wytwarzania i wydzielania mleka jest regulowany hormonalnie, a jego mechanizm uruchamia się już podczas ciąży. Kluczowe hormony odpowiedzialne za produkcję mleka to prolaktyna i oksytocyna, które są wydzielane przez przysadkę mózgową matki w odpowiedzi na ssanie piersi przez dziecko lub mechaniczne odciąganie pokarmu. Prolaktyna stymuluje pęcherzyki mleczne do produkcji mleka, natomiast oksytocyna powoduje jego wydalenie z piersi. Dodatkowo, istotną rolę w procesie produkcji mleka odgrywa autoregulacja. Jeśli pierś jest pełna, organizm hamuje dalszą produkcję, jeśli natomiast pokarm zostaje zużyty – następuje uruchomienie produkcji nowego pokarmu.
